Pomiary hałasu w środowisku

Hałas to, zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska, niepożądane dźwięki, negatywnie oddziaływujące na zdrowie i samopoczucie człowieka, a także zaburzające równowagę środowiska naturalnego. Mogą one pochodzić z różnych źródeł, m.in. z zakładów przemysłowych, hodowli czy obiektów komercyjnych. Ze względu na szkodliwe działanie, pomiary hałasu w środowisku to procedura niezbędna do jego prawidłowej ochrony. Dzięki naszym analizom można skutecznie zaplanować wdrożenie systemów niwelujących poziom hałasu w środowisku.

Do badań hałasu przemysłowego i środowiskowego zaliczamy wszystkie analizy w przestrzeni otwartej, obejmujące:

• zakłady przemysłowe,
• stacje paliw,
• centra handlowe,
• oczyszczalnie ścieków,
• kurniki i hodowle drobiu.

W ramach badań hałasu środowiskowego i przemysłowego w EKO-POMIAR wykorzystujemy procedury badawcze opracowane na bazie następujących przepisów:

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 04.11.2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. nr 206, poz. 1291)
• Załącznik nr 6. Metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu w środowisku pochodzącego od instalacji lub urządzeń z wyjątkiem hałasu impulsowego.

Zasady wykonywania pomiarów hałasu w środowisku

Pomiar hałasu przemysłowego w środowisku realizuje się zgodnie z zaleceniami metodyki pomiarowej zawartej w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r., Dz. U. z 2014 r., poz. 1542, załącznik nr 7 Metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu w środowisku pochodzącego od instalacji lub urządzeń, z wyjątkiem hałasu impulsowego. Takie badania powinny być wykonywane zawsze przez akredytowane laboratoria badawcze, posiadające certyfikat PCA (Polskiego Centrum Akredytacji) lub równoważnej instytucji UE. Pomiary hałasu w środowisku przeprowadza się osobno w porze dnia i porze nocy dla typowej pracy zakładu i ocenia się hałas pochodzący od danej instalacji w odniesieniu do istniejącego tła akustycznego (tło akustyczne – dźwięki niegenerowane przez badany obiekt). Do pomiarów akustycznych wykorzystuje się mierniki poziomu dźwięku, gdzie mikrofon pomiarowy lokalizuje się na wysokości 4 metrów ponad gruntem, na granicy terenu lub w świetle okna narażonego na hałas. W przypadku stwierdzenia przekroczeń limitów dopuszczalnych, wynoszących dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w porze dnia 50 dB, a w porze nocy 40 dB, dla zabudowy wielorodzinnej czy zagrodowej w porze dnia 55 dB i w porze nocy 45 dB, zarządzający instalacją ma prawny obowiązek eliminacji przekroczeń pod rygorem kar finansowych naliczanych za każdy przekroczony dB i za okres trwania pracy powodującej przekroczenia hałasu.
W przypadku istnienia budynków mieszkalnych w strefach przemysłowych poziomy dźwięku sprawdza się wewnątrz tych budynków, również określając poziomy dźwięku w porze dnia (6.00–22.00) i porze nocy (22.00–6.00). Badania klimatu akustycznego wewnątrz pomieszczeń wykonuje się zgodnie z Polską Normą PN-87/B-02156 Akustyka budowlana. Metody pomiaru poziomu dźwięku A w budynkach, a wartości dopuszczalne określa Polska Norma PN-87/B-02151/02 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach. Limity dopuszczalne zgodnie z PN-87/B-02151/02 wynoszą 40 dB w porze dnia oraz 30 dB w porze nocy (dla hałasu pochodzącego od wszystkich źródeł łącznie, np. pomieszczenia technicznego znajdującego się wewnątrz budynku i zespołu central wentylacyjnych na zewnątrz budynku).

Hałas w środowisku – badanie poziomu głośności

Zasięg hałasu w środowisku określa się przy pomocy wyspecjalizowanych programów akustycznych, których działanie opiera się o metody obliczeniowe zalecane w dyrektywie 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. – dla hałasu przemysłowego – Polska Norma zgodna z Europejską PN-ISO 9613-2:2002 Akustyka, Zmniejszanie propagacji dźwięku na otwartej przestrzeni, Ogólna metoda obliczeń.
Zgodnie z przytoczoną normą propagację fali dźwiękowej w środowisku charakteryzuje się poprzez tłumienie, A (od ang. absorption), energii akustycznej wypromieniowanej ze źródła hałasu do środowiska zewnętrznego. Tłumienie to jest wypadkową wielkością kilku składowych odnoszących się do różnych zjawisk fizycznych towarzyszących propagacji dźwięku i wyraża się je wzorem:

A= A_div+A_atm+A_gr+A_bar+A_misc

gdzie:

A_div – tłumienie wynikające z tzw. „rozbieżności geometrycznej”, czyli sferycznego rozprzestrzeniania się fali akustycznej od punktowego źródła dźwięku; oznacza to, że energia akustyczna promieniowana jest ze źródła we wszystkich kierunkach i stąd w miarę wzrostu odległości od źródła obserwujemy jej coraz mniej;
A_atm – tłumienie wynikające z pochłaniania przez atmosferę; energia fali akustycznej rozchodzącej się w ośrodku sprężystym, jakim jest atmosfera, ulega stopniowemu przekształceniu w energię kinetyczną cząsteczek powietrza, stąd nieustannie maleje w miarę wzrostu odległości od źródła; wielkość tłumienia atmosferycznego uzależniona jest ściśle przede wszystkim od temperatury i wilgotności względnej powietrza;
A_gr – tłumienie wynikające z oddziaływania z powierzchnią, nad którą rozchodzi się dźwięk; w ogólnym ujęciu w danym punkcie obserwacji obserwowana fala akustyczna stanowi superpozycję fali bezpośredniej i odbitej od powierzchni ziemi; współoddziaływanie tych dwóch fal, w zależności od wzajemnej konfiguracji przestrzennej punktu obserwacji oraz źródła dźwięku, może prowadzić do osłabienia lub wzmocnienia dźwięku; wielkość tłumienia związana jest więc z energią fali odbitej, a ta z kolei uzależniona jest bezpośrednio od charakteru, struktury powierzchni gruntu; grunt „twardy”, „jednolity” i „gładki” skutkuje dużą energią fali odbitej, podczas gdy grunt „miękki”, „porowaty” znacznie ją obniża;
A_bar – tłumienie wynikające z obecności przeszkód na drodze propagacji dźwięku pomiędzy źródłem a punktem obserwacji;
A_misc – tłumienie wynikające z innych zjawisk towarzyszących propagacji dźwięku, w tym pochłanianie podczas propagacji przez obszary wysokiej zieleni, obszary gęstej zabudowy czy obszary przemysłowe.

Kryterium określającym spełnienie zapisów Prawa Ochrony Środowiska Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. z późn. zm. związanego z działem V – Ochrona przed hałasem jest ewentualne wystąpienie przekroczeń limitów hałasu względem terenów chronionych akustycznie. Każda nowa inwestycja musi zostać tak zaprojektowana, aby limity hałasu na terenach chronionych akustycznie nie zostały przekroczone. Wskaźnikami mającymi zastosowanie przy ocenie poziomów dźwięku od źródeł tzw. hałasu przemysłowego są dopuszczalne poziomy dźwięku w środowisku zewnętrznym, które określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Dz. U. z 2014 r. poz. 112 – t.j. Według rozporządzenia dopuszczalne wartości równoważnego poziomu dźwięku A LAeqT dla hałasu od obiektów i grup źródeł innych niż drogi i linie kolejowe określa się w przedziałach czasu równych odpowiednio ośmiu najmniej korzystnym godzinom pory dziennej, która przypada pomiędzy 6.00 a 22.00 oraz jednej najmniej korzystnej godzinie w porze nocy, pomiędzy 22.00 a 6.00.
Przytoczone rozporządzenie definiuje również kategorie terenów wymagających ochrony akustycznej.

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112)

Objaśnienia:
1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych.
2) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy.
3) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.

Warto również podkreślić, że metoda obliczeniowa zgodna z PN-ISO 9613-2:2002 jest wykorzystywana do wyznaczania poziomów dźwięku w sytuacji, gdy przy pomocy terenowych pomiarów hałasu, wykonywanych zgodnie z Dz. U. z 2014 r., poz. 1542 Załącznik nr 7, nie uzyskamy wymaganej różnicy 3 dB między mierzonym poziomem dźwięku a hałasem tła akustycznego, gdzie hałas tła akustycznego oznacza wszystkie dźwięki niebędące źródłem hałasu, które podlega ocenie pomiarowej. Różnica tych 3 dB oznacza, że mierzone źródło hałasu nie jest możliwe do wyodrębnienia metodami pomiarowymi i należy wtedy wykonać model symulacyjny, aby określić poziom głośności hałasu przy terenach chronionych akustycznie.